Enürezis, mesane kontrolünün kazanılmış olması gereken yaşta istemsiz olarak yineleyen bir biçimde uykuda yatağa veya giysilere idrar kaçırma olarak tanımlanır. Bu durum yalnızca geceleri ortaya çıkıyor ise enürezis nokturna, gece ve gündüz altını ıslatma söz konusu ise enürezis diürna olarak adlandırılır. Ayrıca doğumdan itibaren hiç kuru kalmamış çocuklarda “birincil enürezis”, en az 6 ay kuru kalmış çocuklarda ise “ikincil enürezis”ten söz edilir. Enürezis oldukça yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkar ve yaşla birlikte azalır (5 yaş civarında %15-20 iken 15 yaşından sonra ise %1‘e iner). Yıllık kendiliğinden düzelme %15 civarındadır.
Pek çok ebeveyn 3 yaşından sonra çocuklarının hala gece yatak ıslatmaya devam ettmelerinden endişe duyarlar. Oysa hekimler, küçük çocuklarda oldukça yaygın olması, her yıl kendiliğinden düzelme oranının oldukça yüksek olması (%15), ailesel özellikler sergilemesi, enürezisi olan çoğu çocuğun duygusal sorunlarının olmaması nedeniyle aynı endişeyi paylaşmazlar.
3-4 yaş üstü yatak ıslatmanın devam ettiği çocuklarda bazen uyku bozuklukları nadiren de böbrek ve mesane sorunları altta yatan neden olur. Çoğu kez çocuğun mesane kontrolünün normaleden biraz daha yavaş gelişiyor olması etkendir. Bazı çocuklarda enürezis duygusal sorunlarla ilişkili olabilir. Örneğin bir çocuk bir dönem gece kuru kalmayı sağlamışken yeniden yatak ıslanmaya başlamışsa bu durum yeni korkulara veya güvensizlik duygularına bağlı olabilir. Sıklıkla yeni bir eve taşınma, boşanma, aile üyelerinden birinin kaybı, kardeş doğumu gibi çocuğun güvensiz hissetmesine neden olan değişiklikleri takiben ortaya çıkar.
Ebeveyn çocuğun bu durumdan utandığını akılda tutmalı, çocuğu daha da utandıracak söylem ve davranışlardan kaçınılmalıdır.
Ebeveynlere öneriler:
- Gece yatmadan önce sıvı alımı konusunda inatlaşmadan sınır koyun
- Yatmadan önce tuvale gitme konusunda çocuğun motive edin
- Çocuk uyuduktan 1-1,5 saat sonra çocuğun uyandırın ve tuvalete gitmesinin sağlayın
- Cezalandırmayın
- Aşağılamayın
- Kardeşiyle, komşu çocuklarıyla kıyaslamayın
- Bu sorun hakkında ortalıkta konuşup çocuğu daha da utandırmayın
Enürezis tedavisi eğitimle başlar. Aileye ve çocuğa hastalığın anlatılması ve bilgilendirilmesi tedavinin başarısı üzerine çok etkilidir. Davranışcı yaklaşımlar (gece etkin uyandırma, takvim, alarmlı yatak vs) tedavinin olmazsa olmaz parçasıdır. Yaş büyüdükçe bu sorun çocukların utanmalarına, benlik saygılarının düşmesine, sosyal aktivitelerin kısıtlanmasına neden olabileceği için medikal tedaviler de gündeme gelir.
Tedaviye başlama yaşı genelde okula başlama yaşı olup, beş yaşından önce önerilmez.